Günümüz Hastalığı: Sağlıklı Yeme Takıntısı

Son yıllarda toplumumuzda sağlığın önemi daha iyi anlaşılırken sağlıklı beslenmeye olan ilgi de belirgin bir şekilde artış göstermektedir. Fakat sağlıklı beslenmeye olan bu ilginin aşırıya kaçarak saplantılı bir hale dönüşmesi ve sağlıklı yiyeceklere karşı gün içerisinde aşırı zihinsel uğraşın olması hem beden sağlığı hem de yaşam sağlığı açısından olumsuz bir duruma sebep olarak bireylerde yeme bozukluğu oluşturmaktadır. Bu yeme bozukluğu ise “ortoreksiya nervoza (sağlıklı yeme takıntısı)” olarak adlandırılır.

Yeme bozuklukları arasında daha yeni bir kavram olarak karşımıza çıkan ortoreksiya, bireylerin sağlıklı beslenemedikleri durumlarda suçluluk ve eksiklik duyguları yaşamalarıyla karakterizedir. Düşünüldüğünde oldukça bilimsel ve gerçekçi gelen bu yeme seçimi ortorektik kişilerde patolojik boyutlara ulaşarak bir obsesyon (takıntı) halini alır ve kişiler bu besin maddelerini bulabilmek için aşırı efor ve zaman harcarlar. Ortorektik kişinin obsesyonları yenilen yemeğin miktarı ile değil, içeriği ile alakalıdır. Yani ortoreksiya tanısı almış bir birey için zayıflık önemli değildir ve şişmanlama korkusu bulunmamaktadır.

Bu yeme bozukluğunda kişiler obsesyonları nedeniyle özellikle saf, katkısız ve organik olan besinleri tüketmeye odaklanır hatta yalnızca besinlerle kalmayıp pişirme yöntemlerine, ürün etiket bilgilerine, ürünlerin gıda boyası, tatlandırıcı, koruyucu içerip içermemesine ve ambalaj materyallerinde kanserojen madde olup olmadığına oldukça dikkat ederler. Sağlıklı beslenmenin bir parçası olan bu durum iyi gibi gözükse de takıntı haline dönüştüğü için kişiye zarar vermekte ve bireyde obsesif kompülsüf bozukluğun ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.

Günümüzde ise fit ve güzel olma algısının artması, medyanın zayıflama diyetlerine olan ilgiyi aşırı şekilde yansıtması, beslenmeye yönelik yapılan çalışmaların kanserojen maddelere dikkat çekiyor olması gibi birçok olumlu-olumsuz sebepler bireyleri bu yeme bozukluğuna itebilen sebepler arasındadır.  Oysaki sağlıklı yemeye olan saplantı aşırı bir hal aldığında buna bağlı olarak bireylerin yaşantısında psikolojik ve sosyal komplikasyonlar ortaya çıkmaktadır. Zira bu bireyler psikolojik olarak, gıda ile ilgili uygulamaları bozulduğunda yoğun bir hayal kırıklığı yaşarlar ve sağlıksız kabul ettikleri bir yiyecek tüketmek zorunda kaldıklarında daha katı bir beslenme düzenine başvurarak, kendilerini cezalandırmak isterler. Aynı zamanda ortorektik bireylerde birtakım besin gruplarının ihmalinden dolayı beslenme yetersizliği/ sorunları yaşanmaktadır. Bu sorunlar arasında osteopeni, anemi, hiponatremi, metabolik asidoz ve pansitopeni yer alır.

Sağlıklı ve kaliteli gıdalarla beslenme konusunda gösterilen bu çaba, uzun dönemlerde görülüp, bireyin yaşamında negatif bir etki yaratıyorsa yeme bozukluğu olarak tanımlanır. Üstelik birçok doktora göre gittikçe büyümekte olan bir sağlık olgusunu yansıtmaktadır. Bu nedenle diğer yeme bozukluklarında olduğu gibi ortoreksiyada da çeşitli tedavi yaklaşımları ve stratejilerden oluşan bütüncül bir yaklaşım gereklidir.

Sonuç olarak; insanlar sadece besinler konusunda değil, derinlemesine araştırıldığında birçok konuda saplantıya sahiptirler. Altta yatan konuları araştırmak normal beslenmeye geçişi kolaylaştırabilir. Burada bahsedilen normal beslenme ise vücudun bize sağlamış olduğu açlık ve tokluk sinyallerine güvenmek ve açlığa cevap verirken çevreye ve hissedilenlere göre besinler konusunda aşırıya kaçmamak, kısaca tek tip beslenme yöntemini tercih etmemek anlamına gelmektedir. Beslenme her zaman kişiye özgüdür ve birey sağlığı için alması gereken besinleri en iyi bilen kişidir. Aşırıya kaçmak ve takıntı haline dönüştürmek ise hayatın her alanında olduğu gibi beslenme alanında da bireye yarar veriyormuş gibi gözükürken zarar verebilir. Yaşamın kaliteli bir şekilde devamlılığı için bu tür yeme bozukluklarının tanımlanması ve tedavi edilmesi oldukça önemlidir.