Gıda Etiketlerini Okumak Neden Önemli?

Tüm paketli gıdalar, içerisindeki ürüne dair geniş bilgiye yer verilen etiketleri ile birlikte satılmaktadır. Gıda etiketleri, tüketicilere ürünle ilgili bilgi vermekle beraber bireylerde bilinçli satın alma ve doğru besin tercihlerini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Gıda güvenliğinin önemli bir kısmını oluşturan etiketler, ambalajlanmış gıdanın besin ögeleri, porsiyon miktarları, hazırlama ve saklama koşulları gibi belirli bilgileri içermek zorundadır. Tüketicilerin yanlış bilgilerden korunmalarını sağlamak amacıyla geliştirilen etiket bilgilerini okumak sağlıklı beslenmenin de ilk basamaklarını oluşturmaktadır.

Gıda etiketleri bir yandan üreticiler için ürün tanımı yaparak risk analizlerini engellerken, diğer yandan ürünle ilgili doğru bilgi aktarımını sağlayarak tüketicilerin sağlık haklarını korumaktadır. Etiket bilgilerinde yer alan enerji ve besin ögesi değerleri bireylerin günlük hedeflerini takip etmesi için oldukça önemlidir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta besin ögesi değerlerinin tüketilen miktar ile her zaman eşit olmamasıdır. Paketli ürünlerin bir çoğu 100 gram üzerinden besin değerlerini paylaşmaktadır. Eğer paketin porsiyon miktarı 200 gram ise belirtilen değerlerin iki katı kadar kalori sağlanmış olur. Bu durumda bir porsiyonluk besinin toplam günlük beslenmeye ne kadar katkıda bulunduğunu belirten referans değerine bakılmalıdır. Ancak bu değer etiket bilgisinde bulunması gereken zorunlu bilgilerde yer almayıp tamamen üretici firmanın isteğine bağlı olarak belirtilmektedir.

Sağlıklı beslenmede sınırlandırılması gereken besin ögelerinde doymuş yağ, trans yağ, sodyum, ve toplam şekerler yer almaktadır. Etiket bilgilerini kontrol etmek bu besin ögelerin alımını azaltmak için oldukça önemlidir. Kötü kolesterolü (LDL) yükselterek damar tıkanıklığı ve kalp krizi gibi ciddi hastalıklara neden olabilen trans yağ, paketli ürünün içerisinde %2’den fazla bulunması durumunda bildirimi zorunlu olan bir ögedir. Aynı şekilde ürünün doğal yapısında bulunmasının yanı sıra ilave edilen tuz ve şekerin bildirimi de zorunludur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bu besin ögelerinin tanımlanmasında birçok farklı terimin kullanılıyor olmasıdır. Şeker içeriğini belirtmek için şeker kamışı, invert şeker, mısır tatlandırıcı, pekmez ve malt şurubu gibi terimler kullanılırken tuz içeriği sodyum nitrat, sodyum bikarbonat, kaya tuzu ve sarımsak tuzu gibi farklı terimlerle listelenmektedir. Paketli bir ürünün etiketini incelerken, etiket üzerinde telafuz edemediğiniz veya daha önce hiç duymadığınız bir bileşen var ise, bu ürünü satın almadan önce bir kez daha düşünmenizi öneririz.

Bir gıdanın sağlıklı olup olmadığını belirlemek için etiketlerde dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de bileşenler listesidir. Çoğu etiket bilgilerinde ‘içindekiler’ başlığıyla belirtilen ürünler kullanıldıkları miktara göre ağırlıkça azalan sırayla belirtilmektedir. Bu noktada tüketilen besinin büyük bir kısmını oluşturduğu için ilk üç malzemeye dikkat etmek doğru gıda seçimi için etkili olmaktadır. Aynı zamanda etiket bilgilerinde belirtilen intolerans ve alerjiye sebep olabilecek ürünler özellikle bu konuda rahatsızlığı olan bireyler için doğru besin seçimi yapmalarına olanak sağlamaktadır.

Beslenmeyi keyifli hale getirmek, doğru besinleri tüketmek ve sağlıksız olan besin ögelerini fark edebilmek için etiket okumak oldukça önemlidir. Gıda etiketlerine ne kadar çok dikkat edilirse, sağlıklı ve dengeli beslenmede amaca ulaşmak okadar kolay olur.